[ Pobierz całość w formacie PDF ]
mał od nich z powrotem w lenno 3 IX 1273. uczynił to dla zabez-
pieczenia się przed nowym przeciwnikiem, krewnym swym Wisła-
wem II, księciem Rugii, który już w r. 1270 za życia Warcisława
rozpoczął próby zajęcia ziemi sławieńskiej. Sławno jednak w rze-
czywistości było w ręku Wisława, który zdołał się utrzymać przy tej
ziemi do r. 1276, a dopiero układem z dnia 18 I 1277 sprzedał ją mar-
grabiom brandenburskim: Janowi II, Ottonowi IV i Konradowi za
sumę 3600 grzywien. Książęta wielkopolscy w odpowiedzi na po-
nowny sojusz Mszczuja z Brandenburczykami związali się przymie-
rzem z Barnimem szczecińskim, a umocnili je małżeństwem Prze-
mysława II z wnuczką Barnima Ludgardą.
36
Nowa sytuacja na Pomorzu powstała w r. 1276, gdy stryjowie
Mszczuja odstąpili Krzyżakom swe prawa do dwóch ziem pomor-
skich: Racibor, członek Zakonu Krzyżackiego, przelał na Krzyża-
ków swe prawa do ziemi białogrodzkiej (Bielgrad), Sambor darował
im ziemię gniewską. Gdy Krzyżacy wszczęli proces o wykonanie
tych zapisów, Mszczuj jadąc do Milicza, gdzie tę sprawę ostatecz-
nie zakończono wyrokiem legata papieskiego kardynała Filipa, za-
warł 15 II 1282 umowę na przeżycie z Przemysławem II i zamiano-
wał go dziedzicem swej ziemi i swoim następcą: Przemysław w za-
mian przekazał następstwo wielkopolskie Mszczujowi na wypadek
wcześniejszego zgonu. układ ten został potwierdzony z jednej stro-
ny przez rycerstwo pomorskie, z drugiej przez rycerstwo wielko-
polskie. Była to pierwsza nierewolucyjna elekcja w Wielkopolsce.
Tym aktem miały być usunięte wszystkie prawa Brandenburczyków
do wschodniego Pomorza po śmierci Mszczuja. Zdaje się, że przy
pomocy Przemysława odzyskał Mszczuj z rąk Brandenburczyków
Sławno około r. 1284.
W odpowiedzi na to związanie Pomorza zachodniego z Wielko-
polską Brandenburczycy, żeby zabezpieczyć sobie możność zajęcia
Pomorza po śmierci Mszczuja, zawarli układ 26 III 1289 z księciem
Rugii Wisławem II, który do sukcesji pomorskiej również mógł ro-
ścić pretensje. układem tym Otton IV i Konrad, margrabiowie bran-
denburscy i Wisław II, książę Rugii, postanowili podzielić między
siebie po śmierci Mszczuja Pomorze wschodnie wraz z ziemią sła-
wieńską. Pogorszenie się więc stosunków między Mszczujem a Bran-
denburczykami wpłynęło tak na Przemysława II, że ustąpił swych
praw do Małopolski królowi czeskiemu Wacławowi II, by mieć wol-
ną rękę wobec Brandenburgii. W roku bowiem 1291 margrabiowie
brali pod uwagę nawet ewentualność wojny z Mszczujem. Wtedy
współdziałanie obu książąt: Przemysława II i Mszczuja II jeszcze
bardziej się zacieśniło. Mszczuj przybył znów do Przemysława, któ-
ry wtedy wystąpił już w charakterze współrządcy Pomorza. Wysta-
wił on bowiem wówczas dokument, w którym wziął pod swą opie-
kę klasztory w %7łarnowcu i Oliwie na gdańskim Pomorzu. W następ-
nym roku uzyskali margrabiowie uznanie swych praw u Jaromira,
biskupa kamieńskiego, syna Wisława II, księcia Rugii.
Wobec tych zabiegów margrabiów uważał Przemysław II, że naj-
lepszym sposobem uniknięcia z nimi zbrojnego starcia jest pojąć
w małżeństwo dziewicę z domu brandenburskiego i w ten sposób
37
dawne węzły pokrewieństwa odnowić i nowymi utrwalić. Margra-
biowie obfitowali w potomstwo obojga płci i niejednokrotnie przy-
chodziło im z niemałą trudnością wydać stosownie swe córki za
mąż. Propozycja możnego księcia wielkopolskiego, który dotych-
czas nie miał syna spadkobiercy, zbyt była ponętna. Toteż z począt-
kiem roku 1293 zawarte zostało jego trzecie małżeństwo; odbył się
ślub z Małgorzatą brandenburską, córką Albrechta III, margrabie-
go brandenburskiego, dzierżącego Stargard na Pomorzu szczeciń-
skim. Zabezpieczywszy się przez to małżeństwo ze strony Branden-
burczyków, natychmiast Przemysław II podniósł, co prawda formal-
nie tylko, swe pretensje do księstwa krakowskiego w czasie zjazdu
w Kaliszu 1293 r. W najbliższym jednak czasie ani on, ani sprzymie-
rzeni z nim w sprawie odzyskania Krakowa książęta Aokietek i brat
jego Kazimierz nie podjęli żadnych w tym kierunku kroków. Prze-
mysław nie chciał nierozważnie podejmować walki na południu, za-
nimby posiadł Pomorze.
Nadeszła wreszcie przez wielu oczekiwana od dawna chwila.
W dzień Bożego Narodzenia 1294 r. umarł Mszczuj II i natychmiast
[ Pobierz całość w formacie PDF ]