[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nictwie sądowym?98 %7łeby odpowiedzieć na to pytanie przyjrzyjmy się
bliżej kontekstowi jej użycia.
W jednym z orzeczeń sąd stwierdził: Treść powyższych norm
prawnych nie budzi żadnych wątpliwości i jest na tyle jasna, że do ich
właściwego odczytania nie ma potrzeby uciekania się do innych reguł
wykładni, poza językową, w myśl zasady clara non sunt interpretanda.
Problem zatem sprowadza się raczej nie do wykładni tych przepisów,
co raczej do znajomości obowiązującego prawa przez sąd orzekający 99.
W rozpatrywanej sytuacji nie powstał problem interpretacyjny. Błędne
rozstrzygnięcie było efektem niewiedzy (niezrozumienia) przepisów.
W innym orzeczeniu sąd zauważył: Nie powstała zatem wątpliwość
interpretacyjna w myśl zasady, że jasny tekst nie wymaga interpretacji
(clara non sunt interpretanda). Przyjęta w polskim orzecznictwie sądo-
wym koncepcja wykładni prawa, która w prawie wspólnotowym znaj-
duje odpowiednik w doktrynie acte clair, wymaga, aby wykładnia prawa
była dokonywana tylko w sytuacji wątpliwości interpretacyjnej, czyli
93
T. Gizbert-Studnicki, Rozkład ciężaru argumentacji w dyskursie interpretacyjnym
(w:) Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, t. 2, Kraków 2003, s. 74.
94
K. Płeszka, Wykładnia..., s. 187 235.
95
Por. np. T. Gizbert-Studnicki, Rozkład ciężaru..., s. 71; J. Stelmach, Kodeks argu-
mentacyjny dla prawników, Kraków 2003, s. 37.
96
Por. T. Gizbert-Studnicki, Rozkład ciężaru..., s. 67.
97
M. Zieliński, Aspekty zasady..., s. 176.
98
W Systemie Informacji Prawnej LEX jest ponad 500 orzeczeń, w których pojawia
się paremia clara. Na użycie paremii clara w różnych kontekstach zwraca uwagę E. Aę-
towska, Kilka uwag o praktyce wykładni prawa, KPP 2002, z. 1, s. 54 55.
99
Por. wyrok SN z dnia 6 pazdziernika 2009 r., II KK 76/09, LEX nr 532382.
29
Rozdział I. Intencja prawodawcy
niejasnego tekstu prawnego 100. Problem dotyczył rozumienia zwrotu
od 3,5 tony . Sąd nie miał najmniejszych wątpliwości, że zwrot jest
jasny i próba rozumienia go jako powyżej 3,5 tony nie została poparta
żadnymi rozsądnymi argumentami. Nie ulega wątpliwości, iż w orze-
czeniach sądowych zasada clara występuje jako interpretacyjna dyrek-
tywa preferencji. Szczególnie widoczne jest to w kolejnym orzeczeniu:
Przedstawiony w skardze kasacyjnej problem (...) nie wymaga wykładni
albowiem treść tego przepisu jest jednoznaczna i nie pozwala na inną
jego wykładnię niż ta, która wynika z jego brzmienia. Jeżeli przepis jest
sformułowany jednoznacznie, to każda próba innego jego odczytania
wkracza nieuchronnie w rejony prawotwórstwa (...) 101. Oczywiście
powstaje problem co to znaczy, że przepis został sformułowany jedno-
znacznie102. Rozpatrzmy rozważany w literaturze przykład. Hipotetyczny
przepis brzmi: Matka w razie choroby dziecka może uzyskać zwolnienie
od świadczenia pracy w celu opieki nad dzieckiem . W literaturze wy-
rażono pogląd, iż występujące w tym przepisie słowo matka :
w użytym kontekście jest jednoznaczne i w związku z tym wedle zasady
clara non sunt interpretanda należałoby na tym zakończyć interpreta-
cję 103. Z twierdzeniem tym nie można się absolutnie zgodzić. Po
pierwsze, nie można zakończyć interpretacji, jeśli się jej nie rozpoczęło.
Nie jest jasne, na podstawie jakich to działań interpretacyjnych słowu
matka przypisano cechę jednoznaczności. Po drugie, nawet w języku
ogólnym słowo matka nie jest jednoznaczne, o czym poucza lektura
słowników języka polskiego. Jednoznaczność w języku ogólnym nie
przykłada się w prosty sposób na jednoznaczność w języku prawnym.
Pojęcia jednoznaczne w jednym z tych języków mogą mieć inny status
w drugim. W dalszej części wywodu cytowany autor dodaje: reguły
językowe w tym przypadku burzą założenia o racjonalnym prawodawcy
100
Wyrok NSA w Warszawie z dnia 20 lipca 2004 r., FSK 154/04, ONSAiWSA 2004,
nr 2, poz. 35.
101
[ Pobierz całość w formacie PDF ]