[ Pobierz całość w formacie PDF ]
%7łółtka
Zmietana
Wątróbka drobiowa
Wątróbka wołowa
Wątróbka wieprzowa
Mleko sredniołłuste
294 1676
200 800'
304 405
10 150
83 125
45 390
50
" 55
45
44
2
Wielu lekarzy i żywieniowców stwierdza, że zapotrzebowanie na
witaminę D może bardzo wzrastać u ludzi, a szczególnie kobiet,
mieszkających w zadymionych miastach. Nawet przy czystej pozor-
nie atmosferze szyby okienne przepuszczają tylko bardzo niewielką
ilość promieni ultrafioletowych. A ,,błoto powietrzne" nad miasta-
mi nie przepuszcza ich wcale lub bardzo niewiele. Niemniej bada-
nia wykazały, że powietrze w naszych mieszkaniach bywa bardziej
5) Według A. Szczygieł: Podstawy fizjologii żywienia.
208
zanieczyszczone, niż na dworze. Najlepszą więc bronią dla organiz-
mu przed zanieczyszczeniami z palenisk przemysłowych, a i do-
mowych oraz silników samochodowych jest dostarczanie mu
wystarczającej ilości antyutleniaczy, o czym już pisaliśmy.
To też nie jest jedna witamina, ale wiele związków o podobnych
właściwościach, choć na ogół mówi się zwykle o dwóch. O wita-
minie Ki odkrytej wcześniej, którą syntetyzują rośliny, i o Kg
odkrytej pózniej, produkowanej przez drobnoustroje. Prawdę mó-
wiąc, wszystko to było nie tak dawno. Pierwszy raz zwrócono
uwagę, że jest taka witamina w 1929 r. a w czystej postaci wy-
odrębniono ją w 1939 r. z liści lucerny. Witaminę 1
w czystej postaci w... gnijących rybach, w 1940 r. Nazwa K pocho-
dzi od nazwiska hematologa amerykańskiego Ouicka, który ją odkrył.
Do czego jest potrzebna witamina K? Ma ona ogromne znaczenie
lecznicze dla zwierząt, które np. spożyły nadmierną ilość nadpsułej
zgniłej koniczyny. W paszy takiej znajdują się duże ilości kumary-
ny trucizny uszkadzającej miąższ wątroby. Godny uwagi jest
fakt, że afiatoksyny, wyzwalające chorobę nowotworową, mają struk-
turę chemiczną podobną do struktury kumaryny. l otóż fatalne
działanie kumaryny niweluje witamina K zwana też przeciwkrwo-
toczną. Jest konieczna do bardzo złożonego procesu, jakim jest
normalna krzepliwość krwi, a raczej do wytwarzania protrombiny,
co odbywa się w wątrobie (jeżeli jest dostatecznie zdrowa).
Na ogół drobnoustroje w naszym organizmie wytwarzają jej
dość, Czasem może jednak braknąć, np. przy większym uszkodzeniu
wątroby, zaburzeniach we wchłanianiu, długotrwałym zażywaniu
sulfamidów lub salicylanów itp.; w tym ostatnim wypadku pomaga
PABA.
Witamina K jest nieraz stosowana profilaktycznie, np. przy za-
pobieganiu skazie krwotocznej noworodków. Zapobiegawczo
podaje się ją czasem kobietom ciężarnym przed porodem czy
w chirurgii. Nie jest to związek toksyczny nawet w dużych dawkach.
Zresztą są różne leki syntetyczne, działające silniej niż ona sama
w naturalnej postaci. Menadion np. działa nawet 2 razy silniej.
W czym jest witamina Ka? We wszystkim tym, co zielone, bo za-
wartość jej jest mniej więcej proporcjonalna do zawartości chlo-
rofilu w roślinach. Poza tym mamy jej sporo w oleju sojowym,
wątrobie, kazeinie, orzechach włoskich, kapuście, szpinaku, pomi-
dorach iłd. Ubogimi zródłami są: owoce, zboża, mleko i jaja.
209
Ale przede wszystkim jest wytwarzana w jelicie grubym przez ieao
florę bakteryjną.
Na ogół można przyjąć, że z witaminą K zdrowi ludzie nie mają
kłopotów, gdyż wystarczającą jej ilość wytwarza sam organizm
dzięki współżyjącymi z nim drobnoustrojami. Jakże by to było
świetnie, gdyby tak było i z innymi składnikami odżywczymi!
Niestetyl
Bibliografia
J. Aleksandrowicz: Metale życia a ochrona środowiska człowieka. Nauka dla
Wszystkich PAN 1973
J. Aleksandrowicz: Wiedza stwarza nadzieję'. Omega. Wiedza Powszechna 1975
J. Aleksandrowicz: Prognozy ochrony zdrowia społecznego. Nauka dla Wszystkich
PAN 1975
S. Aleksandrowicz: Biosfera a zdrowie społeczności. Nauka dla Wszystkich PAN
1978
J. Aleksandrowicz i K. Janicki: Pożywienie, woda i sól stołowa w ochronie
zdrowia
społecznego. PAN 1978
J. Aleksandrowicz: Sumienie Ekologiczne. Omega. Wiedza Powszechna 1979
J. Aleksandrowicz: Nie ma nieuleczalnie chorych. PWN 1982.
J. Aleksandrowicz i A. B. Skotnicki; Leukemia ecology. National Library of
Medicine
and the National Science Foundation, Washington 1982
G. A. Babienko: Mikroelementy w medicinie. Zdorowja Kijów 1975
M. F. Brennan: Nutrition and Cancer. The Cancer Bulletin" V VI 1978
T. Brugsch: Ernahrungsiehre und allgemeine Diatetik. Berlin
H. J. M. Bowen: Tracę Elements in Biochemistry. New Jork
Biuletyn Poi. Kom. d.s. UNESCO Nr specj. z 1969 r. Człowiek i jego środowisko.
Raport Sekretarza Generalnego ONZ
E. Cheraskin i in.: Psychodiełetics. Toronto 1976
T. L. Cleave: The Saccharine Disease. Londyn
Człowiek i środowisko. Wybór opracowań z literatury radzieckiej. W-wa, 1976
A. Davis: Lefs Get Well. New American Library 1972
A. Davis: Lefs Eaf Right to Keep Fit. New American Library 1970
R. Doli: Strafegy for Detection of Cancer Hazards to Mań. Naturę" vol. 265.
1977
S. Faelten: Minerals for Health. Rodale Press 1982
Fiedosiejew: Dialektyka epoki współczesnej. 1969
Gumowska: %7łycie bez starości. Wiedza Powszechna. 1969
Gumowska: Venus z patelnia. Inst. Wyd. CRZZ. 1973
Gumowska: Od ananasa do ziemniaka. Inst. Wyd. CRZZ. 1976
Gumowska: Bądz zdrów smacznego. Watra 1981
Gumowska: Kuchnia pod chmurką. Wyd. Kraj" 1981
Gumowska: Warzywa w naszej kuchni. MAW 1982
Gumowska: Dookoła stołu. Watra 1977
Gumowska: Obiad w pół godziny. Watra 1978
A. Horst: Ekologia człowieka. W-wa, 1976
W. Heupke u. G. Rost: Was enthalten unsere Nahrungs-mittel?
W. Heupke: Obsfkuren bei Kranken und Gesunden. Frankrurt-M
H. C. Hopps.: Spectrum" tom XIX, nr 3 1977
B. Kamiński i M. Okólski: Zwiat obecny i świat przyrody. Omega Wiedza Po-
wszechna 1978
211
J, K. H. Kawd; The relaiionship of magnesium to disease in domestic animals
and in humans. Springfieid 1971
H. D. Kay: Micro-nutrient elements a recapitulation. Berkshire 1978
W. Kierst; Leczenie witaminami, PZWL 1958
W. KJerst: Nauka o żywieniu zdrowego i chorego człowieka. PZWL 1972
A. Maksimów: Mikroelementy i ich znaczenie w życiu organizmów. PIWRiL 1954
l. M. Maksimów, J. K. Pletnikow: Sowremiennaja ekologiczeskaja sifuacija i
budusz-
czeje czełowieczestwa. Filosofskije Nauki" nr 5 1975
A. E. M. McLean: Diet and Chemical Environment as Modifiers of Carcinogenesis,
London 1977
R. P. Miłhaus: Nepfune's gift: A history of Common Salt. Baltimore 1978
M. Nikonorow: Substancje obce dodawane celowo do żywności i zanieczyszcze-
nia techniczne. WPLiS 1965
'M. Nikonorow: Zanieczyszczenie chemiczne i biologiczne żywności. WNT 1976
M. Nikonorow: Zarys nauki o środkach spożywczych. PZWL
L. P. Nozdrjuchina: Biologiczeskaja roi mikroelementów w organizmie żywotnych
i człowieka. Nauka, Moskwa 1977
A. F. Pattee: Yiłamins and Minerals for Eyeryone. N. York. Dietetics, Nowy Jork
A. Polański i K. Smulikowski: Geochemia. Wyd. Geologiczne 1969
A. G. Schaus a, E. Sommars: Children's Menfal Retardatfon study is attacked.
Bio-
social Publication USA 1982, vol. 3 no 2 75 81
K. Schwarz: Elements newly identffies as essential for animals. Nuclear
actiyation
techniques in the Lite. Scs. Wien. 1972
H. A. Schroeder; The Tracę Element; and Mań. Devin-Adair 1974
A. Szczygieł: Podstawy Fizjologii %7ływienia. PZWL 1956
G. N. Schrauzer: Inorganic and Nutritional Aspects of Cancer, California 1978
D. J. Tilgner: Analiza organoleptyczna żywności. WPLiS 1957
E. J. Underwood: Tracę EJements in Human and Animal Nutrition. Nowy Jork 1974
WHO Group of Experts: Nutriłional anaemias.
R. Wadras; Biomagnetyzm. PWN 1978
D. R. Wiliams: Metals, Lfgands and Cancer. Scotland 1974
D. R. Wiliams: The Metals of Lite. London 1971
A. P. Winogradow, W. W. Kowalski Trudy Biochimiczjeskoj Laboratorii" Nr 13
Z. Wieczorek-Chełmińska: Zasady żywienia i dietetyka stosowana. PZWL 1978
M. Winick: Malnutrition and Brain Development" Oxford Uniyersity Press 1976
Liu-Yen; Preyention et Traitement du cancer de 1'esophage en Chine. Inform.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]