[ Pobierz całość w formacie PDF ]
eLIBRO
tas tiel ekscitataj de l diversaj disonancoj kiel la vivemaj kaj
la agemon sopirantaj generacioj pli junaj&
Kaj sole i tiuj disonancoj estas la mia opinio la efa fonto
de l febra, por ni maljunuloj malvarmiantaj, a jam mal-
varmiintaj, tute nekomprenebla malkontentio de l juna ge-
neracio.
La spirita horizonto de tiu generacio estas nature pli lara
kaj pli klara, ol estis la nia. Sed tamen la isnuna senpoten-
co en la realigo de l planoj de la vivo ekscitas la junajn spiri-
tojn je la mistere dolora malkontentemo, kiu kvankam simi-
las la dole turmentantan pesimismon de l pli malnova tem-
po, sed diferencas de i per la netrankviligebla maldolo&
Sed pardonu, esigis la doktoro mem sian klarigon, io
estas sole la laciga subjektiva meditado&
Sed i ne lacigas la homon, intermetis vigle la arbaristo,
kiu askultis kun ne malgranda intereso, kiu sian tutan vi-
von pasigis en la solejo kaj kiu kiel malproksima observanto
havas sole malklaran ideon pri la nuna vivoturno. Do mi pe-
tas, darigu!
La doktoro plenumis lian peton.
La junan kaj la plej junan generaciojn ekscitas la varma
sopiro solvi la nekalkuleblajn problemojn, kiujn la pli malju-
na generacio herede restigis nesolvitaj al ili. Sed us pro tio,
ke la solvo estas anka nun plejparte sensukcesa, penas la
juna kaj la plej juna generacioj trovi la elirejon el la mistera
labirinto.
Ili penas esprimi sian opinion pli klare, pli precize a alme-
na pli kolore kaj pli plastike; ili ekzamenas enigmojn la
malnovaj kaj novaj metodoj; ili analizas, eksperimentas kaj
123
RAKONTOJ
eLIBRO
ofte enfalas en la novajn enigmojn, kiuj estas pli misteraj kaj
pli mistikaj ol la problemo, kiu devas esti solvita&
La kulturo kaj la ideoj pri la mondo, kiujn la pli maljuna
generacio restigis al la generacioj juna kaj la plej justa, ne
kontentigas plu. La junaj kaj la plej junaj spiritoj sopiras la
spiritan regeneracion, la moralan, etikan, eventuale anka la
religian regeneracion la sociajn, politikajn kaj artajn refor-
mojn&
Unuvorte, la malnova mondo kun siaj ideoj, eraroj kaj an-
tajuoj naskas antipation, kontrastaron kaj varman netran-
kviligeblan sopiron, faligi senkompate iujn idolistajn pre-
ejojn, kiujn a la spirita miopeco a la malvirta krimeco de
l malnova mondo estis konstruintaj por la idoloj de dubebla
valoro&
Kaj mia filo, sinjoro arbaristo, estis membro de i tiu pli
juna generacio. Li estis unu el tiuj obstinaj, malcedemaj kaj
nevenkeblaj pioniroj de l nova kulturo, kiuj en la kontrasta-
ro kaj la principa batalo kontra la malrapide elmortanta
mondo malnova konsumias de l netrankviligebla malkon-
tenteco kaj trovas en i plezuron, kiun e en la situacio plej
brila ne donus al ili la konsento kun la heredao de l malnova
mondo.
La doktoro eksilentis.
La tio, sinjoro doktoro, ekparolis la arbaristo, en via filo
vi perdis viron tute netakseblan. Sed kio, mi petas, estas la
via opinio la kazo de lia memvola morto?
Estas malfacile, uste neeble diri! respondis la doktoro
levinte la ultrojn. La morto de mia filo estas kaj sendube
restos enigmo por iam kaj ia kazo restos mistero. Unue mi
konjektis, ke la krizo okazis e li sekve de l priskribita lia mo-
124
RAKONTOJ
eLIBRO
derna malsano kaj ke li finis sian vivon en la atako de l subita
senkonscio. Sed kiam mi venis en Prahan kaze de lia ente-
rigo kaj eksciis kelkajn detalojn pri la lastaj tagoj de lia vivo,
tuj mian cerbon trakuris la konjekto, ke lian morton ka-
zis sendube la virino&
La virino? ekkriis mallatigite la arbaristo.
Jes la amatino& aldonis la doktoro. Cetere pri la in-
terrilatoj de mia filo kaj lia amatino mi scias nenion gravan
kaj neniun mi demandis iam pri tio.
Mi scias sole, ke ili varme amis unu la alian jam anta
proksimume dek jaroj, ke ili denove kuniris okaze anta ne-
tuta jaro kaj us en kelke da pasintaj monatoj vivis kune kva-
za la geedzoj en Praha&
i tio kompreneble ne faras ilian amrilaton plej bela; sed
mi, kiu neniam malhelpis la filon en kio ajn, us pro i tiu
fidela amo lia ne ekdeziris malkovri la dolan misteron de la
filo.
Pri lia amatino mi scias sole, ke ia nomo estas Milena8 kaj
ke i amis lin kun la tuta ardo de sia varma animo& Kaj is
hodia mi ne parolis kun Milena e unu vorton.
En la momento, kiam dispremite mi staris apud la malfer-
mita tombo de la filo en la tombejo de Volany9, kaj Milena
en la maloja armo de l sanktulino alvenis ancelie kaj en
la neespritnebla doloro haltis rekte kontra mi, mi ekrigardis
in sole unufoje kaj sekrete, por ne malhonori e per la rigar-
do ian silentan doloron &
Via delikateco, sinjoro doktoro, kontra la estao tiel mil-
da, komencis paroli la arbaristo, estas kompreneble rajtigi-
8 Milena estas slava nomo (Rim. de l trad.)
9 Volany (legu Volani) = antaurbo de Praha. (Rim. de l trad.)
125
RAKONTOJ
eLIBRO
ta. Sed Evelino, kiu sen kazoj kaj sen motivoj forlasis sen-
sente sian propran infanon kaj la lean edzon, kiuj faris al i
nenion malbonan nek per unu vorto, nek per unu rigardo, tiu
i furio tonkora meritas nenion alian, ol&
Jen li subite haltis, sed tuj poste en la plej pasia tono aldo-
nis:
Ah, ne, ne, sinjoro doktoro! Se tiu virino en i tiu momen-
to aperus i tie kredu ke per unu bato de la pugno mi
Sed lia kolero denove moderiis tiel subite, kiel i ekflamis.
En tiu i momento adigis sin Kijo.
Jam e la lastaj vortoj de l arbaristo li estis malferminta
senbrue la pordon de la koridoro kaj haltinta sendecide kaj
malkurae anta la sojlo. Nun li ektusis senvole.
Podhradsk, ekvidinte Kijon nur nun, akre demandis lin:
Kio estas, Kijo?
La knabao ne respondis, sed vidigante mienon, kvaza li
havus ion gravan por diri kaj enus en la eesto de l doktoro.
La arbaristo do leviis kaj proksimiis al la pordo.
Kio okazis? li demandis kolere.
Kijo aliris kaj diris mistere:
Sinjoro Floriano ah, Dio, sinjoro patro tre plendas& !
Kaj li petas ke la sinjoro doktoro por mallonga momento
u iu bezonas helpon de kuracisto? ekparolis la doktoro
leviante.
La arbaristo mallonge klarigis al li la malfelion de Flori-
ano.
Nu, ni vidos! diris la doktoro. Sed antae ni devas de-
dii ankora momenton al la infano&
126
RAKONTOJ
eLIBRO
[ Pobierz całość w formacie PDF ]