[ Pobierz całość w formacie PDF ]

$ ll
total 6
-rw-r--r-- 1 misioo inni 11 Mar 11 11:18 index.html
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:19 plik.txt
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 5 09:43 prace
-rw-r--r-- 1 misioo inni 161 Mar 10 19:19 test.txt
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:20 text.doc
$ ln index.html link.twardy
$ ll
total 8
Strona 4-24
Elementarz un*x owy
-rw-r--r-- 2 misioo inni 11 Mar 11 11:18 index.html
-rw-r--r-- 2 misioo inni 11 Mar 11 11:18 link.twardy
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:19 plik.txt
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 5 09:43 prace
-rw-r--r-- 1 misioo inni 161 Mar 10 19:19 test.txt
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:20 text.doc
$ rm index.html
$ ll
total 6
-rw-r--r-- 1 misioo inni 11 Mar 11 11:18 link.twardy
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:19 plik.txt
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 5 09:43 prace
-rw-r--r-- 1 misioo inni 161 Mar 10 19:19 test.txt
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:20 text.doc
$ touch index.html
$ ll
total 6
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 11 11:21 index.html
-rw-r--r-- 1 misioo inni 11 Mar 11 11:18 link.twardy
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:19 plik.txt
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 5 09:43 prace
-rw-r--r-- 1 misioo inni 161 Mar 10 19:19 test.txt
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:20 text.doc
$
4.7 Tworzenie plików (touch, cat)
Nowe pliki mogą być tworzone na wiele sposobów. Jednym z nich jest wykorzystanie polecenia
touch plik.... Argumentem polecenia jest nazwa pliku, który chcemy utworzyć. Jeżeli pliku o
podanej nazwie nie ma - zostanie on utworzony jako pusty, natomiast, jeżeli plik już istnieje -
zostanie zmieniona jego data ostatniego dostępu:
$ lsf
index.html plik.txt prace/ test.txt text.doc
$ touch nowy.plik
$ ll
total 4
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 11 11:21 index.html
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 11 11:46 nowy.plik
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:19 plik.txt
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 5 09:43 prace
-rw-r--r-- 1 misioo inni 161 Mar 10 19:19 test.txt
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 5 08:20 text.doc
Strona 4-25
Elementarz un*x owy
$ touch text.doc
$ ls -l text.doc
-rw-r--r-- 1 misioo inni 0 Mar 11 11:46 text.doc
$
Inną możliwością utworzenia pliku jest wykorzystanie znanego już polecenia cat w postaci:
cat > plik
Tym razem tworzony plik nie musi być pusty - system czeka bowiem na wprowadzenie tekstu,
który zawierać ma nowy plik. Wprowadzanie tekstu kończymy kombinacją klawiszy Control i d
(czyli ^D), co przez system rozumiane jest jako koniec pliku:
$ cat > plik.z.cat
Ala ma kota ^D
$ ls
index.html plik.txt prace text.doc
nowy.plik plik.z.cat test.txt
$ cat plik.z.cat
Ala ma kota
$
Nowoutworzony plik.z.cat zawiera dokładnie to, co wprowadziliśmy do niego z klawiatury.
Kolejnym, chyba najczęściej używanym, sposobem tworzenia plików jest posłużenie się edytorem
tekstu, np. dostępnym praktycznie w każdym systemie un*x'owym vi czy instalowanym wraz z
programem pocztowym pine programem pico.
4.8 Edycja (vi, pico)
Najczęściej używanym edytorem dostępnym w un*x'ie jest vi (czyt. wi aj ;)). Jego popularność nie
wynika bynajmniej z prostoty obsługi, ale z faktu, że znajduje się on w każdym un*x'ie i, wbrew
pozorom, posiada naprawdę bardzo duże możliwości. Aby utworzyć lub wyedytować plik należy
użyć polecenia vi wydanego z argumentem - nazwą pliku:
vi plik
Znacznie prostszym programem jest pico. Uruchamia siÄ™ go podobnie jak vi:
pico plik
5 Prawa dostępu, znowu shell
5 Prawa dostępu, znowu shell
5.1 Właściciele, grupy i prawa dostępu
Un*x, jako system przeznaczony dla wielu użytkowników, posiada wbudowane mechanizmy
pozwalające na określanie przez administratora i użytkowników, kto ma prawo korzystać z plików
i katalogów. Mechanizmy te oparte są na prawach dostępu do plików i katalogów oraz na
informacji o tym, kto jest ich właścicielem i do jakiej grupy należą. Przynależność do grup pozwala
na sterowanie prawami dostępu dla większej liczby użytkowników. Dane te uzyskać można przy
pomocy znanego już polecenia ll:
$ ll
total 4
Strona 5-26
Elementarz un*x owy
drwxr-xr-x 2 misioo inni 24 Mar 18 06:13 katalog
-rw-r--r-- 1 misioo inni 133 Mar 18 06:13 plik.txt
-r-------- 1 misioo inni 0 Mar 18 06:21 top.secret
$
Poszczególne znaki pierwszej kolumny każdej linii informują o:
" Å" typie pliku (pierwszy znak, nie ma nic wspólnego z samymi prawami),
" Å" prawach wÅ‚aÅ›ciciela do pliku/katalogu (trzy nastÄ™pne),
" Å" prawach do pliku/katalogu dla danej grupy (trzy nastÄ™pne),
" Å" prawach do pliku/katalogu dla pozostaÅ‚ych użytkowników (trzy ostatnie).
Nazwa właściciela jest wyświetlana w trzeciej kolumnie a nazwa grupy w czwartej. Pole zapisu
praw ma zawsze 9 znaków. W zapisie tym przyjęta została następująca konwencja:
" Å" r (ang. read) oznacza prawo do czytania pliku (a wiÄ™c i katalogu),
" Å" w (ang. write) oznacza prawo do zapisu/modyfikacji,
" Å" x (ang. execute) oznacza prawo do wykonywania,
" Å" - (minus) oznacza brak okreÅ›lonego prawa (zapisu, czytania lub wykonywania).
W poszczególnych miejscach zapisu może się pojawić albo jeden ze znaków posiadania danego
prawa (r, w lub x) albo znak - . Tak więc na pozycji 1-szej, 4-tej i 7-mej może być tylko r lub -,
na pozycji 2-giej, 5-tej, lub 8-mej w lub - a na pozycjach 3-ciej, 6-tej i 9-tej tylko x lub -. W
rzeczywistości mogą pojawiać się jeszcze inne literki, ale w codziennej pracy się ich nie stosuje.
Poglądowy rysunek wyjaśniający znaczenie kolejnych znaków znalez
ć można w podręczniku
systemowym w rozdziale dotyczÄ…cym komendy ls (man ls).
Prawa dostępu mają nieco inne znaczenie dla plików i katalogów:
" Å" Prawo do czytania w odniesieniu do pliku oznacza, że jego zawartość może być przez
użytkownika wyświetlona np. za pomocą polecenia cat. To samo prawo w odniesieniu do
katalogu oznacza, że użytkownik ma prawo do poznania zawartości katalogu, czyli [ Pobierz całość w formacie PDF ]